Madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdogan ayaa khudbad kulul ka jeediyay Golaha Guud ee Qaramada Midoobay oo ka dhacay New York, isagoo ku eedeeyay Israa’iil inay xasuuq ka waddo Qaza, kuna baaqay in beesha caalamku si degdeg ah u soo farageliso si loo joojiyo dhiigga daadanaya.

“Hortayada, xasuuq ayaa ka socday Gaza in ka badan 700 oo maalmood,” ayuu yiri Erdogan Talaadadii.

“23-kii bilood ee la soo dhaafay, Israa’iil waxay dishay hal cunug saacad kasta. Kuwani ma aha tirooyin; mid kasta waa naf, waa qof aan waxba galabsan.”

Erdogan wuxuu sheegay in masiibada bani’aadamnimo ee Gaza aysan la mid ahayn wax kale oo taariikhda casriga ah, isagoo ku tilmaamay carruurta laba ama saddex jir ah oo xubnahooda lumaya iyagoo aan helin xanuun-joojin.

“Tani waa heerka ugu hooseeya ee bini’aadantinimada,” ayuu u sheegay hoggaamiyeyaasha caalamka. “Gaza dagaal kama jiro; ma jiraan laba dhinac oo is haya. Tani waa duullaan, waa xasuuq, waa siyaasad lagu baabi’inayo dad badan.”

‘Waxaan ku hadlayaa magaca dadka Falastiin’

Madaxweynaha Turkiga ayaa uga mahadceliyay dalalka aqoonsaday Dawladda Falastiin, isagoo ku booriyay kuwa kale inay “si degdeg ah u dhaqaaqaan.”

Wuxuu ka xumaaday in Madaxweynaha Falastiin Mahmoud Abbas uusan joogin New York, isagoo ku adkeystay in Turkigu uu ku hadlayo “magaca dadka Falastiin oo codkooda la aamusiyay.”

Erdogan wuxuu ku baaqay xabbad-joojin degdeg ah oo ka dhacda Gaza, marin u helid bani’aadamnimo oo aan xannibnayn, iyo in lala xisaabtamo waxa uu ku tilmaamay “kooxda xasuuqa Israa’iil.”

Wuxuu Israa’iil ku eedeeyay inay ballaarisay gardarradeeda ka baxsan Gaza iyo Daanta Galbeed ee la haysto, kuna fidisay Suuriya, Iiraan, Yemen, Lubnaan iyo Qatar, taasoo khatar ku ah xasilloonida gobolka.

“Iyagoo ku mashquulsan fikradda dhul ballaaran oo loo ballanqaaday, maamulka Israa’iil wuxuu wiiqayaa nabadda gobolka iyo guulaha guud ee bini’aadamka iyadoo la adeegsanayo siyaasad ballaarin ah,” ayuu yiri Erdogan, isagoo intaas ku daray in Ra’iisul Wasaare Benjamin Netanyahu “uusan lahayn ujeeddo nabadeed ama sii deynta maxaabiista.”

‘Taageer dadka dulman ee Falastiin’

Hoggaamiyaha Turkiga ayaa ku booriyay madaxda caalamka inay “si adag ula safan dadka dulman ee Falastiin maanta magaca bini’aadantinimada,” isagoo ku dooday in weerarrada Israa’iil ay tirtireen xuquuqda aasaasiga ah ee bini’aadamka, oo ay ku jiraan xuquuqda haweenka iyo carruurta, xorriyadda hadalka, sinnaanta, iyo caddaaladda.

“Ma jiri kartaa nabad adduun ay carruurtu ku dhintaan gaajo iyo daawo la’aan?” ayuu weydiiyay Erdogan. “Bini’aadamku ma arkin wax xumaan ah oo la mid ah tan qarnigii la soo dhaafay.”

‘Dadka Suuriya waxay bixiyeen qiimo culus guusha’

Madaxweyne Erdogan ayaa ammaanay dadka Suuriya oo ku guuleystay waxa uu ku tilmaamay “nidaam dhiig leh,” isagoo sheegay in guushooda adag ay tahay in la dhammeystiro.

“Maaddaama dagaalka ka dhanka ah nidaamka dhiigga leh la guuleystay, waxaan aaminsanahay in dadka Suuriya, haddii Alle idmo, ay gaari doonaan yoolkooda guusha inkastoo qiimaha culus ee ay bixiyeen,” ayuu yiri Erdogan.

Erdogan wuxuu intaas ku daray in marka xasilloonida ay ka hanaqaaddo Suuriya, “kuwa ka faa’iideysan doona aysan noqon doonin oo kaliya dadka Suuriya, laakiin sidoo kale dalalka deriska ah iyo guud ahaan gobolka.”