Israa'iil waxay burburisay Qaza oo dhan, sidee bay ku noqon kartaa mid aan waxba galabsan: Erdogan

Madaxweynaha Turkiga, Recep Tayyip Erdogan, ayaa Jimcihii khudbad ballaaran ka jeediyay madasha TRT World Forum 2025, isagoo cambaareeyay xasuuqa Israa’iil ee Qaza iyo sida beesha caalamku ugu guuldareysatay inay ilaaliyaan caddaaladda, nabadda, iyo anshaxa.

Erdogan ayaa su’aal ka keenay sheekooyinka lagu difaacayo Israa’iil, isagoo yiri:

“Israa’iil waxay haysataa hub nukliyeer ah iyo awood ay ku weerarto Qaza markay doonto; sidee bay markaa u noqon kartaa mid aan waxba galabsan?”

Erdogan wuxuu ku eedeeyay Israa’iil inay gaajada u adeegsanayso hub ahaan, gaar ahaan carruurta, xilli ay ka jirto mid ka mid ah dhibaatooyinka bani’aadamnimo ee ugu xun xilligan casriga ah.

“Israa’iil waxay gaajada u adeegsataa hub dilaa ah, gaar ahaan carruurta,” ayuu yiri.

“Qaza, dhisme aan burburin ayaa ku yar. Iskuulo, kaniisado, masaajidyo, iyo isbitaallo dhammaantood waa la duqeeyay. Waxay leeyihiin, ‘Israa’iil dembi ma leh.’ Sidee baysan u laheyn?”

Erdogan wuxuu sidoo kale cambaareeyay “dacaayadda warbaahinta ee Israa’iil oo ku dhisan been,” isagoo shaaca ka qaaday saameynta uu ku yeeshay suxufiyiinta.

“Iyadoo la dagaallamaya mashiinka warbaahinta ee Israa’iil, 270 suxufi ayaa la dilay iyagoo isku dayay inay runta ka soo tebiyaan goobta iyo inay fashiliyaan beenta Tel Aviv,” ayuu xusay, isagoo ku adkeeyay masuuliyadda anshaxeed ee warbaahinta inay la safato caddaaladda.

Hoggaamiyaha Turkiga ayaa dhaleeceeyay hay’adaha caalamiga ah ee mas’uulka ka ah ilaalinta nabadda iyo xasilloonida, isagoo ku eedeeyay inay indhaha ka qarsadeen xasuuqyada iyo inay ku guuldareysteen inay joojiyaan xasuuqa.

“Kuwa mas’uulka ka ah ilaalinta nabadda caalamiga ah waxay ku guuldareysteen inay joojiyaan xasuuqyada, ka hortagaan xasuuqa, iyo inay badbaadiyaan nolosha carruurta,” ayuu yiri Erdogan.

Xabad-joojinta Qaza

Isagoo ka hadlayay xabad-joojinta jilicsan ee Qaza, Erdogan wuxuu sheegay in Xamaas ay muujisay dadaal ay ku ilaalinayso shuruudaha, halka uu Israa’iil ku eedeeyay inay raadineyso marmarsiiyo ay ku jebiso heshiiska oo ay dib ugu bilowdo weerarradeeda.

“Qof walba wuu ogyahay rikoodhka xun ee Israa’iil marka ay timaado ilaalinta ballanqaadyada,” ayuu raaciyay.

Madaxweyne Erdogan wuxuu sidoo kale rajo ka muujiyay dagaalka Ruushka iyo Ukraine, isagoo sheegay in Turkiga uu rumeysan yahay in “xal dhexdhexaad ah dhowaan la heli doono” si labada dal ay mar kale nabad ugu wada noolaadaan.

Isagoo markale xaqiijinaya siyaasadda arrimaha dibadda ee mabda’a ku dhisan ee Turkiga, Erdogan wuxuu sheegay in Ankara ay “si adag u cambaareynayso xadgudubyada ka dhanka ah dadka rayidka ah” ee ka socda Al Fasher ee Suudaan, isagoo ku baaqay tallaabo degdeg ah si loo joojiyo rabshadaha.

Madasha 9-aad ee TRT World Forum ayaa ka bilaabatay Istanbul, iyadoo isu keentay hoggaamiyeyaal, aqoonyahanno, iyo sharci-dejiyeyaasha dunida si ay uga doodaan sida xaqiiqooyinka caalamiga ah ay isu beddelayaan xilli ay jirto hubanti la’aan.

Madashan oo cinwaankeedu yahay “Dib-u-habaynta Caalamka: Nidaamkii Hore ilaa iyo Xaqiiqooyin Cusub,” ayaa soconaysa muddo laba maalmood ah, iyadoo lagu lafagurayo sida isbeddelada dhaqaalaha, tiknoolajiyadda, warbaahinta, iyo sharciga caalamiga ah ay dib ugu qeexayaan dunida aan ku noolnahay.

Madashan oo uu soo qabanqaabiyay warbaahinta dadweynaha ee Turkiga, TRT, ayaa ah goob lagu soo bandhigo arrimaha aan inta badan laga hadlin iyo in la isweydiiyo doorka warbaahinta ee qaabaynta sheekooyinka caalamiga ah.